Erm herdenkt en viert bevrijding en vrijheid samen met inwoners
Een digitale weergave van het te bouwen vrijheidsmonument in Erm.
Vijf jaar geleden lagen de plannen voor een herdenking van toen 75 jaar bevrijding van Erm al klaar. Maar corona gooide op het laatste moment roet in het eten. Alles werd afgeblazen. “We dachten september vorig jaar: laten we ze alsnog uitvoeren”, vertelt Jaap van der Linden van het Comité tachtig jaar bevrijding van Erm. Op zaterdag 12 april is het zover. Met als een van de hoogtepunten de onthulling van een permanent vrijheidsmonument op de Brink.
Erm werd officieel op 10 april 1945 bevrijd, maar gekozen is voor een herdenking en viering op zaterdag 12 april. “Omdat een zaterdag meer mensen op de been brengt”, legt Van der Linden eenvoudigweg uit.
Programma
De herdenking wordt gehouden op de Brink van Oosterlangen in Erm. Alle inwoners zijn van harte welkom om daarbij aanwezig te zijn.
Het programma begint om 11.00 uur met de aankomst in een jeep van burgemeester Renze Bergsma samen met een van de laatste ooggetuigen. Tijdens de herdenking worden verhalen verteld die ooggetuigen al jaren geleden hebben opgeschreven. Delen daaruit worden voorgedragen door een volwassene en een tiener. Aansluitend verzorgt de burgemeester een toespraak en wordt gezamenlijk het Wilhelmus gezongen. Daarna wordt het vrijheidsmonument onthuld. Tevens wordt het eerste exemplaar van een boek over de bezetting en bevrijding van Erm uitgereikt. Iedereen kan vervolgens aansluiten bij een dorpslunch. ’s Middags kunnen kinderen meedoen met spelletjes uit 1945. Crescendo zorgt deze dag voor de muzikale begeleiding, met muziek uit de jaren ’40. Alle activiteiten zijn gratis.
Comité
De herdenking is een initiatief van het Comité tachtig jaar bevrijding van Erm, dat uit vijf personen bestaat. “September vorig jaar zijn we voor het eerst bijeengekomen. Vooraf hadden we gepeild of er wel belangstelling bestond voor een herdenking. Al gauw lieten zo’n veertig inwoners zich daar positief over uit. We kwamen als comité elke drie weken bijeen.”
Vrijheidsmonument
Het idee om een vrijheidsmonument te realiseren was al vroeg concreet. “Vrijheid is voor ons zoiets vanzelfsprekends geworden dat we niet meer beseffen, hoe kostbaar maar ook hoe kwetsbaar vrijheid het is. Je kunt het zomaar weer kwijt zijn, door oorlog in Europa en intolerantie in eigen land”, stelt Van der Linden.
Het is een ontwerp (uitgevoerd in rode baksteen) van architect Herco Bakker uit Erm. “Het bestaat uit drie opstaande delen. Die staan voor vrijheid, vrede en vertrouwen. Vrijheid is de basis. Als er vrijheid is, kunnen vrede en vertrouwen als loten aan de stam van vrijheid opbloeien. Er zit dus een beweging van onder naar boven in, maar ook van boven naar beneden. Als wij niet blijven werken aan vrede voor iedereen en vertrouwen in elkaar, dan komt de vrijheid weer in gevaar. Dat is de blijvende betekenis van dit vrijheidsmonument.”
Het plan voor de bouw van het monument had overigens heel wat meer voeten in de aarde dan vooraf gedacht. “Ja, daar kwam opeens veel meer bij kijken”, erkent Van der Linden. “Denk onder andere aan het aanvragen van een vergunning bij de gemeente, het toestemming vragen aan de eigenaar van de grond, draagvlak zoeken in het dorp en bij Dorpsbelangen, het aanschrijven van fondsen en overleg met het bouwbedrijf en meer.” Maar het kwam allemaal goed.
Op de tocht
Het thema 80 jaar vrijheid doet wat met Van der Linden. “Vrijheid is een verworvenheid die momenteel weer op de tocht staat: oorlog in Europa, polarisatie in de samenleving, ieder leeft in zijn eigen bubbel, op de social media bediend via eigen algoritmes. Onverschilligheid en intolerantie bedreigen de vrijheid van anderen.” Op de vraag wat vrijheid voor hem persoonlijk betekent, antwoordt hij: “Vrede voor iedereen en vertrouwen in elkaar als medemensen.”
Het comité is er klaar voor en kijkt uit naar de herdenking. De hoop is nu vooral veel dorpsgenoten te zien die dag. Hoeveel precies? “Toch zeker wel rond de 100.”